ویژگی های اعتیاد

1. بيماری مزمن

اعتياد يك بيماری مزمن مغزی است  که در شخص مبتلا به آن حالتی بنام اجبار به مصرف بوجود می آورد که این خود منجر به مصرف بی رویۀ مواد مخدر، با وجود علم به زیان آور بودن این مواد می گردد. با مصرف مواد مخدر به تدريج ساختار و فعاليت های مغز ما حالتی غير عادی پيدا می كند. اين تغييرات می تواند پی آمدهای بلند مدت زیادی داشته باشد و به ايجاد الگوهای افکاری توأم با وسوسه  و ويار  جسمی منجر  شود.

هيچ دارو و درمانی برای بيماری اعتياد وجود ندارد اما همانند ديگر بيماری های مزمن می توان آن را با موفقيت اداره نموده و بطور روزانه تحت کنترل قرار داد. همانند كسانی كه از بيماری  دیابت، آسم يا نارسائی های قلبی رنج می برند ما معتادان در حال بهبودی نيز بايد برای درمان خود برنامه ای داشته باشيم كه اين برنامه در مورد ما معتادان، کارکرد 12 قدم و شركت در جلسات و فعاليت های انجمن های دوازده قدمی است.

۲. بيماری مستقل

بیماری اعتياد دارای یک ماهیت منحصر به فرد و جداگانه بوده و  توسط بيماری های دیگر بوجود نیامده است. ما معتادان صرفأ به علت شرايط اجتماعي، شرايط زيستی يا بيولوژيك به بيماری اعتياد مبتلا نمی شويم،اما علم پزشكی ثابت كرده است كه برخی عوامل از جمله عوامل ژنتیکی ممكن است در بروز اين بيماری دخيل باشند. ممكن است كه ما به علت شرايط یا ملاحظات خاص درماني، مصرف مواد مخدر را آغاز كنيم اما پس از آنكه بيماری پيشرفت كرد در آن حالت اعتياد خود به پديده ای جداگانه تبديل می شود. برای مثال، ممكن است فردی برای غلبه بر افسردگی يا درد های مزمن به مصرف مواد مخدر روی آورد اما مصرف بلند مدت مواد مخدر است که سرانجام به بروز بيماری اعتياد می انجامد. 

توجه داشته باشيد: كه برنامه 12 قدم تنها برای بهبودی از بيماری اعتياد راه حل ارائه می دهد. گرچه اصول روحانی موجود در برنامه 12 قدم می تواند برای كمك به برطرف ساختن ديگر مشكلات زندگی نیز مورد استفاده قرار گيرد اما برنامه 12 قدم ، برنامه درمان بيماری های اصلی ديگر محسوب نمی شود. برای مثال، اگر شما از ناراحتی قلبی رنج می بريد در آن صورت  همزمان با اجرای برنامه 12 قدم برای بهبود بيماری اعتياد، بايد داروهای مناسب برای درمان ناراحتی قلبی خود را نيز مصرف كنيد.

۳. پيشرونده و كشنده

بيماری اعتياد پيش رونده است به اين معنی كه آن با گذشت زمان وخیم تر شده و هرگز  بهتر نمی شود.  علاوه بر این، دست كشيدن از مصرف مواد مخدر برای يك دوره زمانی خاص به اين معنی نيست كه مصرف مجدد آن بدون اشکال می باشد. تجربه نشان داده است معتادانی كه پس از مدتی پاکی  مصرف مواد مخدر را از سر می گيرند، دقيقا با همان شدت قبلی به مصرف مواد مخدر ادامه می دهند.

سرانجام خودداری از درمان اعتیاد، و بهبود يافتن از بيماری اعتياد می تواند كشنده باشد چون با مصرف بی رويه و بيش از اندازۀ مواد مخدر، مغز، كبد، قلب و ديگر اندام های بدن آسيب می بينند و سرانجام مرگ از راه می رسد. افزون براين، تاثيرات مخرب مواد مخدر بر مغز فرد معتاد ممكن است به ارتكاب قتل، خودكشی، يا انواع حوادث ناگوار  ديگر كه هريك از آنها زندگی معتاد را تباه می سازند منجر شود.

۴.  وسوسه و ویار

يكی از ويژگی های بارز و مهم بيماری اعتياد وسوسه است. مصرف مواد مخدر چنان احساس لذت شديدی ايجاد می كند كه فرد معتاد با وجود زيان آور بودن مواد مخدر برای خود و اطرافیان، می خواهد بيش از پيش اين گونه مواد را مصرف كند.

مشغول بودن ذهن فرد معتاد به مواد مخدر سبب می شود تا وی ديگر جنبه های زندگي، از جمله تندرستي، خانواده، شغل و… را ناديده بگيرد. در نهايت تنها اولويت  او در زندگی چگونگی دست يافتن و مصرف مواد مخدر می شود.

علت مشغول بودن بی وقفه ذهن معتادان به مواد مخدر تاثيری است كه مصرف اين گونه مواد بر مغز آنها برجای گذاشته است.

۵. ناسلامت عقل و انكار 

مصرف بی رويه و بلند مدت مواد مخدر به سيستم ارتباطی مغز آسیب وارد کرده و سبب می شود ما نتوانيم واقعيت را از توهم و خيال های باطل تشخيص دهيم. اين امر سبب می شود تا ما از یک مكانيزم دفاعی كه انكار ناميده می شود رنج ببريم.

انكار در واقع نوعی دیوانگی است چون شيوه تفكر ما را از حالت منطقی و صحیح خود خارج کرده است. به دلیل این که ما از وضعيت و شرايطی كه در آن قرار داريم نا آگاه هستیم، انكار سبب می شود که ما به مصرف مواد مخدر ادامه دهیم.

انكار خود را به شكل های متفاوتی نشان می دهد. همچون: منطقی وانمود كردن، روشنفكرانه جلوه دادن، توجيه كردن يا سرزنش كردن ديگران برای مصرف هر چه بيشتر مواد مخدر.

با اين حال ما نمی دانيم كه سرگرم انكار هسيتم چون مصرف مواد مخدر سبب شده است تا نتوانيم واقعيت ها را درك كنيم و ندانيم كه در حال دروغ گفتن به خود و اطرافیانمان هستیم.

انكار مهمترین عامل و اصلی ترین مانع ما برای روبرو شدن با واقعيت بيماری اعتياد است. بسياری از ما خود فريبی و انكار را تا پای مرگ ادامه می دهيم و بسياری ديگر نیز تنها در زمان رسیدن به عجز کامل و یا هنگامی که   سرشان به سنگ بخورد این مشکل را می پذیرند.

اعتياد تنها بيماری است كه فرد مبتلا به آن را متقاعد می کند که بیماری خود را انکار کند.

۶. زندگی غير قابل اداره

بيماری اعتياد سرانجام سبب می شود تا ما به بسياری از عوارض و پی آمدهای ناخوشايند اين بيماری  دچار شويم. در برنامه 12 قدم از اين پی آمدها تحت عنوان عواملی كه زندگی را غير قابل اداره می سازند ياد می شود. پی آمدهای ناگوار بيماری اعتياد سبب می شود تا سرنوشت و عاقبت معتاد به یک یا چندی از عوامل زیر ختم شود:

۱. پی آمدهای روانی

روان پريشي، هذيان گوئی ، افسردگي، فكر كردن به  خودكشی و…

۲. پی آمدهای جسمی

نارسائی های پزشکی همچون عوارض كبدی، ايدز، هپاتيت، حوادث و …

۳. پی آمدهای رابطه ای

مشكلات زناشوئی يا خانوادگی، كودك آزاری و…

۴. پی آمدهای اجتماعی

فعاليت های مجرمانه ، ناصادقی ، حقه بازی و…

۵. پی آمدهای شغلی

از دست دادن شغل، مشكلات اقتصادی، بی خانمان شدن و…

۶. پی امدهای مالی

از دست دادن يا به باد دادن درآمد